Global Hunger Index 2023: जागतिक भूक निर्देशांक 2023 मध्ये भारत 125 देशांपैकी 111 व्या क्रमांकावर आहे, 2022 मधील त्याच्या 107 व्या स्थानावरून घसरण झाली आहे. भारतामध्ये जगातील सर्वात जास्त बालमृत्यू दर आहे, हा 18.7% दर धक्कादायक आणि चिंताजनक आहे. भारताच्या शेजारी राष्ट्रे, जसे की पाकिस्तान (102 वे), बांगलादेश (81 वे), नेपाळ (69 वे) आणि श्रीलंका (60 वे) यांनी क्रमवारीत तुलनेने चांगली कामगिरी केली आहे.
2022 च्या स्टेट ऑफ फूड सिक्युरिटी अँड न्यूट्रिशन इन वर्ल्ड सर्वेक्षणानुसार, भारतातील 224.3 दशलक्ष लोक कुपोषित आहेत. जरी भारत-विशिष्ट भूक निर्देशांक आवश्यक असला तरीही, राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या पातळीवर कुपोषणाचे मूल्यांकन करणे अधिक सूक्ष्म विश्लेषण प्रदान करेल. जागतिक भूक निर्देशांक 2023 म्हणजे काय ते पाहू
जागतिक भूक निर्देशांक 2023 (Global Hunger Index) काय आहे?
| निर्देशांक | जागतिक भूक निर्देशांक 2023 |
| प्रकाशन | कंसर्न वर्ल्डवाइड आणि वेल्थंगरहिल्फ द्वारे दरवर्षी संयुक्तपणे |
| उद्दिष्ट | जगभरातील भूक कमी करण्यासाठी कृती सुरू करण्याचे उद्दिष्ट |
| निर्देशक | कुपोषण (Undernourishment) मुलांची वाढ (Child Stunting) मुलांचा अपव्यय (Child Wasting) बालमृत्यू (Child Mortality) |
| निर्देशांक श्रेणी | गंभीर (Serious) |
ग्लोबल हंगर इंडेक्स (GHI) हे जागतिक, प्रादेशिक आणि राष्ट्रीय स्तरावरील भूक सर्वसमावेशकपणे मोजण्याचे आणि ट्रॅक करण्याचे साधन आहे.
GHI स्कोअर चार घटक निर्देशकांच्या मूल्यांवर आधारित आहेत:
- कुपोषण (Undernourishment)
- मुलांची वाढ (Child Stunting)
- मुलांचा अपव्यय (Child Wasting)
- बालमृत्यू (Child Mortality)
- ग्लोबल हंगर इंडेक्स (GHI) स्कोअरची गणना 100-पॉइंट स्केलवर केली जाते जी भुकेची तीव्रता दर्शवते – शून्य हा सर्वोत्तम स्कोअर आहे (असे सूचित करतो की भूक नाही) आणि 100 सर्वात वाईट आहे.
- GHI हा वार्षिक अहवाल concern worldwide आणि wealthhungerlife या संस्थेद्वारे संयुक्तपणे प्रकाशित केला जातो.
- GHI स्कोअरचा प्रत्येक संच 5 वर्षांच्या कालावधीतील डेटावर आधारित असतो आणि जागतिक भूक निर्देशांक 2023 हा वार्षिक अहवाल असतो.
- 2022 च्या GHI स्कोअरची गणना करण्यासाठी 2017 ते 2021 पर्यंतचा डेटा वापरला जातो.