चांद्रयान-3 (Chandrayaan-3): चंद्राच्या पृष्ठभागावर गेल्या आठवड्यात चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरणारा भारत हा पहिला देश ठरला आहे. चंद्राच्या पृष्ठभागावर यशस्वीपणे उतरणारा हा अमेरिका, चीन आणि रशियानंतरचा चौथा देश आहे.
आंतरग्रहीय मोहिमांसाठी आवश्यक नवीन तंत्रज्ञानाचे संशोधन आणि प्रदर्शन करण्याच्या उद्देशाने, चांद्रयान-3 हे स्वदेशी लँडर मॉड्यूल (LM), प्रोपल्शन मॉड्यूल (PM) आणि रोव्हर यांनी बनलेले आहे. लँडर चंद्रावर निवडलेल्या ठिकाणी सॉफ्ट लँड करण्यास सक्षम असेल आणि रोव्हर सोडू शकेल, जे चंद्राच्या पृष्ठभागावर चालू असताना त्याचे इन-सीटू रासायनिक विश्लेषण करेल. लँडर आणि रोव्हरवर वैज्ञानिक पेलोड आहेत जे चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या चाचण्या घेतील.
चंद्राच्या पृष्ठभागावर आतापर्यंत काय काय सापडले (What has been found on the moon so far)?
चंद्राच्या पृष्ठभागावर मोजलेले तापमान:
पीटीआय या वृत्तसंस्थेशी बोलताना इस्रोचे शास्त्रज्ञ बीएचएम दारुकेशा म्हणाले, “आम्हा सर्वांचा असा विश्वास होता की पृष्ठभागावर तापमान 20 अंश सेंटीग्रेड ते 30 अंश सेंटीग्रेडच्या आसपास असू शकते परंतु ते 70 अंश सेंटीग्रेड आहे. हे आश्चर्यकारकपणे आमच्या अपेक्षेपेक्षा जास्त आहे.”
ISRO अंतराळ एजन्सीच्या अहवालानुसार, चंद्रयान-3 च्या चंद्राच्या पृष्ठभागावरील थर्मोफिजिकल प्रयोग (ChaSTE) मिशनच्या विक्रम लँडरने चंद्राच्या पृष्ठभागाचे थर्मल वर्तन अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी ध्रुवाभोवती चंद्राच्या वरच्या मातीच्या तापमान प्रोफाइलचे परीक्षण केले.
चंद्रावर खालील घटक मिळाले:
चांद्रयान-3 च्या “प्रज्ञान” रोव्हरवर असलेल्या लेझर-प्रेरित ब्रेकडाउन स्पेक्ट्रोस्कोप उपकरणाने 30 ऑगस्ट रोजी दक्षिण ध्रुवाच्या जवळ असलेल्या चंद्राच्या पृष्ठभागावर सल्फरच्या उपस्थितीची “निःसंदिग्धपणे पुष्टी केली”. अॅल्युमिनियम (Al), कॅल्शियम (Ca), लोह (Fe), क्रोमियम (Cr), टायटॅनियम (Ti), मॅंगनीज (Mn), सिलिकॉन (Si), आणि ऑक्सिजन (O).
हायड्रोजन (एच) शोधण्याचे प्रयत्न सुरू असल्याचेही स्पेस एजन्सीने म्हटले आहे.