सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालय (MoSJE) आणि गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालय (MoHUA) यांनी नमस्ते योजना (NAMASTE Scheme) तयार करण्यासाठी सहकार्य केले.
नमस्ते योजना विषयक माहिती
स्वच्छता कर्मचाऱ्यांना स्वच्छताविषयक पायाभूत सुविधांच्या देखभाल आणि ऑपरेशनसाठी आवश्यक योगदान देणारे वातावरण तयार करून, शहरी भारतातील स्वच्छता कामगारांची सुरक्षा आणि सन्मान सुनिश्चित करणे हे NAMASTE चे उद्दिष्ट आहे. यामुळे त्यांना शाश्वत जीवनमान मिळू शकेल आणि सुरक्षा उपकरणे आणि पुरवठा तसेच क्षमता वाढवून त्यांची व्यावसायिक सुरक्षा सुधारेल.
नमस्ते योजना 2022 मध्ये केंद्रीय क्षेत्र योजना म्हणून सुरू करण्यात आली. गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालय आणि सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालय (MoSJE) या प्रकल्पावर एकत्रितपणे काम करत आहेत, ज्याचा हेतू सेप्टिक टाक्या आणि गटार साफ करण्याच्या हानिकारक पद्धतींचा अंत करण्याचा आहे.
नमस्ते योजना उद्दिष्टे
- भारतात स्वच्छता कामांमुळे एकही मृत्यू होऊ नये.
- सर्व स्वच्छताविषयक कामे जाणकार कर्मचारी यांनी करावी.
- स्वच्छतेचे काम करणारे कर्मचारी मानवी कचऱ्याच्या थेट संपर्कात येऊ नये.
- स्वच्छता उद्योगातील कामगारांना बचत गटांमध्ये (SHGs) संघटित केले जावे आणि त्यांना स्वच्छता व्यवसाय व्यवस्थापित करण्याचे अधिकार दिले जावे.
- सुरक्षित स्वच्छता पद्धतींच्या अंमलबजावणीची आणि देखरेखीची हमी देण्यासाठी राज्य आणि स्थानिक (ULB) स्तरांवर वर्धित पर्यवेक्षण आणि देखरेख यंत्रणा असावी.
- परवानाधारक आणि जाणकार स्वच्छता व्यावसायिकांचा वापर करण्याच्या महत्त्वाची स्वच्छता सेवांची गरज असलेल्या व्यक्तींमध्ये-व्यक्ती आणि संस्था दोघांनाही अधिक समज असावी.
Urban Local Bodies – ULB मध्ये राबविल्या जाणाऱ्या योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये कोणती?
- सेप्टिक टाक्या आणि गटार (SSW) साफ करणाऱ्या कामगारांना ओळखण्याची NAMASTE योजना आहे.
- व्यावसायिक प्रशिक्षण आणि PPE किटसह SSWs प्रदान करणे.
- सॅनिटेशन रिस्पॉन्स युनिट्स (एसआरयू) सुरक्षा उपकरणांसाठी समर्थन करणे.
- आयुष्मान भारत-प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (AB-PMJAY) अंतर्गत नियुक्त SSW आणि त्यांच्या कुटुंबियांना आरोग्य विमा योजनेचे लाभ देणे.
इतर महत्वाच्या चालू घडामोडी येथे वाचा: https://mahaofficer.in/